Tận dụng lại thức ăn thừa hay chuẩn bị đồ ăn nấu sẵn cho bữa sau (meal-prep) là một cách vừa giúp bạn tiết kiệm tiền vừa tiết kiệm thời gian, đặc biệt với những người bận rộn, không có nhiều thời gian nấu nướng. Mặc dù đây là một cách rất tiện lợi và kinh tế, nhưng việc ăn thức ăn thừa để quá lâu, hoặc bảo quản không đúng cách lại gây ra những tác hại nguy hiểm đối với sức khỏe. Vậy với từng loại sản phẩm thì có thể bảo quản trong bao lâu và như nào thì mới đúng?
Bài viết sẽ giúp bạn bảo quản từng loại thức ăn tốt hơn và cả cách nhận biết thực phẩm đã hư hỏng hay chưa.
Các loại “Thức ăn thừa”
Thức ăn có thể bảo quản trong bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm bước chuẩn bị, đồ bảo quản phù hợp và loại thực phẩm.
Cho dù thức ăn thừa của bạn là rau xào hay thịt, cá đều có thời gian bảo quản an toàn trong tủ lạnh khác nhau. Điều này là do một số thực phẩm dễ chứa mầm bệnh như vi khuẩn hoặc chất độc có thể gây bệnh cho bạn.
Tuy nhiên, thức ăn thừa hay đồ ăn đã chế biến thường đã được lẫn cùng các nhóm thức ăn khác. Trong những trường hợp này, một nguyên tắc chung là phải loại bỏ thành phần nào trong món ăn sẽ làm hỏng trước.
Thực phẩm có nguy cơ thấp
Hoa quả và rau
Tất cả trái cây và rau sống phải được rửa kỹ trong nước sạch trước khi ăn – và nên ăn chúng càng sớm càng tốt. Trái cây tươi sau khi rửa sạch sẽ giữ được độ tươi khoảng 3–5 ngày.
Khi đã nấu chín, các món rau, canh được bảo quản trong hộp kín thường sẽ giữ được đến 3-7 ngày trong tủ lạnh. Các loại rau đóng hộp nấu chín như đậu hoặc các loại hạt khác thường kéo dài từ 7–10 ngày nếu được bảo quản đúng cách.
Trái cây và rau quả có hàm lượng nước cao hơn, chẳng hạn như cà chua, dưa chuột và dâu tây, thường héo nhanh hơn so với những loại có hàm lượng nước thấp hơn như cải xoăn, khoai tây và chuối.
Bánh mì
Một loại thực phẩm có thể bảo quản tương đối lâu đó là bánh mì. Bánh mì tự làm tại nhà có thể để được khoảng 3 ngày ở nhiệt độ phòng, trong khi bánh mì mua ở cửa hàng sẽ an toàn để ăn trong khoảng 5-7 ngày. Tuy nhiên bất cứ khi nào bánh mì xuất hiện nấm mốc thì bạn nên bỏ nó đi ngay. Bảo quản bánh mì trong tủ lạnh sẽ giúp kéo dài thời hạn sử dụng của chúng khoảng 3-5 ngày, tuy nhiên chúng sẽ giảm chất lượng nếu để lâu hơn.
Thực phẩm có nguy cơ trung bình
Pasta, Mì ống nấu chín và các loại ngũ cốc như lúa mạch và quinoa sẽ giữ được đến 3 ngày khi được bảo quản đúng cách. Nếu bạn đông lạnh những thứ này sau khi nấu, chúng thường có thể để được tới 3 tháng.
Các món tráng miệng và đồ ngọt thường để được khoảng 3-4 ngày trong tủ lạnh.
Thực phẩm có nguy cơ cao hơn
Thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao hơn là những thực phẩm có hàm lượng protein và độ ẩm cao hơn, hai môi trường hoàn hảo cho phép một số vi sinh vật phát triển.
Cơm
Gạo là một thực phẩm ngoại lệ, cơm có thể mang bào tử của Bacillus cereus, vi khuẩn này tạo ra độc tố có thể gây bệnh do thực phẩm. Do đó nên làm nguội và bảo quản trong vòng 1 giờ sau khi nấu, và chỉ ăn trong vòng 3 ngày.
Thịt và gia cầm
Thịt xay và thịt gia cầm đã được nấu chín ở nhiệt độ an toàn có thể để trong tủ lạnh khoảng 1–2 ngày miễn là chúng được bảo quản ở nhiệt độ dưới 5°C .
Các loại thịt và gia cầm khác, chẳng hạn như bít tết, phi lê, sườn và thịt quay, có thể để trong tủ lạnh từ 3–4 ngày. Nếu bạn rã đông chúng trước khi nấu, hãy rã đông trong tủ lạnh, không nên để ở nhiệt độ phòng. Sau khi rã đông, nên nấu trong vòng 2 ngày. Bạn cũng có thể rã đông bằng lò vi sóng, nhưng hãy nhớ sử dụng ngay sau đó.
Thịt nguội đã mở nắp nên được tiêu thụ trong vòng 3-5 ngày kể từ ngày mở. Tương tự như vậy, các món salad nguội, chẳng hạn như trứng, cá ngừ hoặc salad gà, nên được ăn trong vòng 3-5 ngày.
Động vật có vỏ, trứng, súp và món hầm
Trứng là một loại thực phẩm khác có nguy cơ cao hơn, vì chúng có thể truyền vi khuẩn Salmonella. Trứng luộc có vỏ nên được tiêu thụ trong vòng 7 ngày và để trong tủ lạnh.
Động vật có vỏ và cá có thể chứa nhiều mầm bệnh hoặc chất độc như histamine có thể gây bệnh cho bạn. Những món hải sản nên được ăn trong vòng 3 ngày. Súp và món hầm, có hoặc không có thịt hoặc cá, thường sẽ để được 3–4 ngày trong tủ lạnh.
Làm thế nào để biết liệu thực phẩm đã hỏng hay chưa
Bạn nên kiểm tra thực phẩm của mình bằng cách quan sát các dấu hiệu hư hỏng và ngửi thử. Đầu tiên, hãy tìm những thay đổi về kết cấu hoặc sự xuất hiện của nấm mốc, nấm mốc có thể có nhiều màu khác nhau, bao gồm trắng, xanh lá cây, đỏ cam, hồng hoặc đen lông tơ. Điều này cho thấy thực phẩm đã hỏng và nên bỏ đi.
Nếu bạn nhìn thấy nấm mốc, đừng ngửi nó, vì làm như vậy có thể gây ra các vấn đề về hô hấp. Các loại thực phẩm như thịt nguội phát triển thành màng nhầy cũng nên được vứt bỏ.
Nếu bạn lỡ cắn một miếng thức ăn thừa và nhận ra hương vị đã mất đi bằng cách nào đó – hãy bỏ ngay lập tức và nếu có thể, hãy nhổ ra bất cứ thứ gì bạn chưa nuốt. Hãy lưu ý rằng thực phẩm có thể hư hỏng ngay cả trước khi bạn có thể nhận biết bằng cách nhìn hoặc ngửi – vì vậy hãy làm theo các hướng dẫn ở trên.
Mẹo để bảo quản đúng cách
Vi khuẩn phát triển mạnh trong khoảng 4°C đến 60°C. Phạm vi nhiệt độ này được gọi là “vùng nguy hiểm”. Để giữ thực phẩm tránh khỏi vùng nguy hiểm, hãy làm lạnh hoặc đông lạnh thức ăn thừa trong vòng 2 giờ. Tốt hơn hết là bạn nên bảo quản thức ăn nóng trong các hộp nhỏ hơn, nông hơn và kín khí. Điều này sẽ giúp thực phẩm nguội nhanh hơn và đều hơn. Mặc dù việc làm lạnh làm chậm sự phát triển của hầu hết các vi khuẩn, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là một số vi khuẩn nhất định như Listeria monocytogenes vẫn có thể phát triển trong nhiệt độ lạnh. Vì lý do này, điều quan trọng cần ghi nhớ là bạn đã bảo quản thực phẩm bao lâu. Bạn có thể ghi nhãn thực phẩm với chi tiết ngày và giờ chuẩn bị món ăn đầu tiên khi cất giữ.
Cách thứ hai là sắp xếp thực phẩm theo thứ tự, cất thực phẩm ăn liền trên kệ trên cùng, thịt chưa nấu chín về phía dưới cùng của tủ đông. Điều này sẽ ngăn không cho thịt chưa nấu chín bị nhỏ giọt nước có thể gây nhiễm chéo cho thức ăn chín của bạn.
Hâm nóng thực phẩm ở nhiệt độ ít nhất là 74°C để đưa chúng ra khỏi vùng nguy hiểm. Nước sốt và nước sốt nên được hâm nóng lại cho đến khi sôi lăn tăn.
