Bạc hà là một loại cây thân thảo, được dùng trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống. Bạc hà cũng là một loại dược liệu đem lại nhiều lợi ích sức khỏe như giảm chứng khó tiêu, cải thiện chức năng não và hạn chế mùi hôi miệng. Bạc hà thật ra là tên gọi chung của thực vật thuộc chi Mentha, ví dụ như bạc hà cay và bạc hà lục. Những loại cây này đặc biệt được biết đến với cảm giác thanh mát mà chúng mang lại, vì vậy chúng có thể được thêm vào thực phẩm ở cả dạng tươi và khô.
Bạc hà còn là một thành phần phổ biến trong một số loại thực phẩm và đồ uống, từ trà và đồ uống có cồn đến nước sốt, salad và món tráng miệng. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng cho thấy rằng bên cạnh hấp thu dưỡng chất trực tiếp qua ăn uống, một số lợi ích sức khỏe của bạc hà đến từ việc bôi nó lên da, hít mùi thơm hoặc dùng nó dưới dạng viên nang.
Bài viết này phân tích kỹ hơn về tám lợi ích sức khỏe của bạc hà dựa trên cơ sở khoa học.
Giàu chất dinh dưỡng
Bạc hà có chứa một lượng chất dinh dưỡng khá lớn. Trên thực tế, chỉ dưới 1/3 cốc hoặc 14 gam bạc hà có chứa:
- Lượng calo: 6
- Chất xơ: 1 gam
- Vitamin A: 12% RDI
- Sắt: 9% RDI
- Mangan: 8% RDI
- Folate: 4% RDI
Vì hương vị đặc trưng, bạc hà thường được thêm vào các công thức nấu ăn với số lượng nhỏ, tuy nhiên, bạn có thể hấp thu lượng dưỡng chất này trong một số công thức salad có chứa bạc hà cùng các nguyên liệu khác.
Bạc hà là nguồn cung cấp vitamin A đặc biệt tốt – một loại vitamin tan trong chất béo rất quan trọng cho sức khỏe của mắt và tầm nhìn ban đêm.
Bạc hà cũng là một nguồn chất chống oxy hóa mạnh, đặc biệt khi so sánh với các loại thảo mộc và gia vị khác. Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể bạn khỏi stress oxy hóa, một loại tổn thương tế bào do các gốc tự do gây ra.
Cải thiện hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn đường tiêu hóa phổ biến với các triệu chứng tiêu hóa như đau dạ dày, đầy hơi, ợ hơi và thay đổi thói quen tiêu hoá.
Mặc dù việc điều trị IBS thường bao gồm thay đổi chế độ ăn uống và dùng thuốc, nhưng nghiên cứu cho thấy dùng dầu bạc hà như một phương thuốc thảo dược là vô cùng hữu ích.
Dầu bạc hà có chứa một hợp chất gọi là tinh dầu bạc hà, giúp giảm bớt các triệu chứng IBS thông qua tác dụng thư giãn của nó đối với các cơ của đường tiêu hóa.
Một số kết quả nghiên cứu tiêu biểu:
- 9 nghiên cứu với hơn 700 bệnh nhân mắc IBS cho thấy dùng viên nang dầu bạc hà cải thiện đáng kể các triệu chứng IBS so với viên nang giả dược.
- 75% bệnh nhân dùng dầu bạc hà trong bốn tuần cho thấy sự cải thiện các triệu chứng IBS, so với 38% bệnh nhân ở nhóm dùng giả dược.
- Giảm triệu chứng IBS thông qua việc sử dụng viên nang dầu thay vì lá bạc hà thô.
Giảm chứng khó tiêu
Bạc hà cũng có hiệu quả trong việc làm giảm các vấn đề tiêu hóa khác như dạ dày và khó tiêu.
Khó tiêu có thể xảy ra khi thức ăn nằm trong dạ dày quá lâu trước khi đi vào phần còn lại của đường tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thức ăn đi qua dạ dày nhanh hơn khi dùng dầu bạc hà trong bữa ăn. Một nghiên cứu lâm sàng khác ở những người mắc chứng khó tiêu cho thấy sự kết hợp giữa dầu bạc hà và dầu caraway dạng viên nang có tác dụng tương tự như thuốc dùng để điều trị chứng khó tiêu. Đồng thời giúp cải thiện cơn đau dạ dày và các triệu chứng tiêu hóa khác. Tương tự như IBS, các nghiên cứu này nêu bật khả năng giảm chứng khó tiêu khi sử dụng dầu bạc hà thay vì lá tươi hoặc khô.
Cải thiện chức năng não
Hít mùi thơm của tinh dầu từ cây có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cả việc cải thiện chức năng não.
Một nghiên cứu với 144 thanh thiếu niên đã chứng minh rằng ngửi mùi thơm của dầu bạc hà trong 5 phút trước khi làm bài kiểm tra sẽ giúp cải thiện đáng kể trí nhớ.
Một nghiên cứu khác cho thấy ngửi những loại tinh dầu này khi lái xe giúp tăng cường sự tỉnh táo và giảm mức độ lo lắng và mệt mỏi.
Tuy nhiên, không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng ý rằng dầu bạc hà có thể có lợi cho chức năng não. Một nghiên cứu cho thấy mặc dù mùi thơm của dầu giúp tiếp thêm năng lượng và giảm tình trạng mệt mỏi hơn nhưng nó không tác động đến chức năng não.
Giảm đau khi cho con bú
Các mẹ bỉm sữa thường bị đau và nứt núm vú, khiến việc cho con bú trở nên đau đớn và khó khăn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bôi bạc hà lên da có thể giúp giảm đau khi cho con bú.
Trong những nghiên cứu này, các bà mẹ đang cho con bú đã bôi nhiều dạng bạc hà khác nhau lên vùng xung quanh núm vú sau mỗi lần cho con bú. Thông thường, họ sử dụng riêng tinh dầu hoặc trộn với gel hoặc nước.
Một nghiên cứu khác cho thấy rằng bôi nước bạc hà sau khi cho con bú có hiệu quả hơn việc bôi sữa mẹ trong việc ngăn ngừa vết nứt ở núm vú và quầng vú, dẫn đến ít đau núm vú hơn.
Một nghiên cứu khác tương tự cho thấy chỉ 3,8% bà mẹ bôi gel bạc hà bị nứt núm vú, so với 6,9% những người sử dụng lanolin và 22,6% những người sử dụng giả dược. Hơn nữa, một nghiên cứu bổ sung cho thấy rằng cả cơn đau và mức độ nghiêm trọng của vết nứt núm vú đều giảm ở những bà mẹ bôi tinh dầu bạc hà sau mỗi lần cho con bú.
Cải thiện các triệu chứng cảm lạnh
Nhiều phương pháp điều trị cảm lạnh và cúm không kê đơn có chứa menthol, một hợp chất chính trong dầu bạc hà.
Nhiều người tin rằng menthol là thuốc thông mũi hiệu quả giúp cải thiện luồng không khí và hơi thở. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng menthol hay tinh dầu bạc hà không có chức năng như dược phẩm mà chỉ hoạt động dưới dạng hỗ trợ, giúp mọi người cảm thấy như thở bằng mũi dễ dàng hơn.
Che giấu hơi thở có mùi
Kẹo cao su có hương vị bạc hà và kẹo bạc hà thơm miệng là một trong những thứ đầu tiên mọi người tìm đến khi cố gắng ngăn ngừa hoặc loại bỏ chứng hôi miệng.
Các chuyên gia đồng ý rằng hầu hết các sản phẩm này có thể giúp loại bỏ hơi thở có mùi hôi trong vài giờ. Tuy nhiên, chúng chỉ che đậy mùi hôi miệng và không làm giảm vi khuẩn hoặc các hợp chất khác gây hôi miệng ngay từ đầu.
Mặt khác, uống trà bạc hà và nhai lá tươi có thể vừa che giấu mùi hôi miệng vừa tiêu diệt vi khuẩn, vì các nghiên cứu trong ống nghiệm đã nêu bật tác dụng kháng khuẩn của dầu bạc hà.
Dễ dàng thêm vào chế độ ăn uống của bạn
Bạn có thể dễ dàng thêm bạc hà vào món salad xanh, món tráng miệng, sinh tố và thậm chí cả nước. Trà bạc hà là một cách phổ biến khác để kết hợp nó vào chế độ ăn uống của bạn.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích sức khỏe của bạc hà không hoàn toàn liên quan đến việc ăn lá bạc hà cùng với thức ăn. Thay vào đó, bạc hà được dùng dưới dạng viên nang, bôi lên da hoặc hít bằng liệu pháp mùi hương.
Khi sử dụng bạc hà cho mục đích sức khỏe, điều quan trọng là phải đánh giá những gì bạn mong muốn đạt được và cách sử dụng cây bạc hà trong nghiên cứu cho mục đích cụ thể đó.
Danh sách dưới đây sẽ giúp tóm tắt một số nghiên cứu được thảo luận ở trên.
- Ăn lá tươi hoặc khô: Dùng trị hôi miệng.
- Hít tinh dầu: Có thể cải thiện chức năng não và các triệu chứng cảm lạnh.
- Bôi ngoài da: Dùng để giảm đau núm vú khi cho con bú.
- Uống dạng viên nang: Có thể giúp điều trị IBS và chứng khó tiêu.
Lời kết
Bạc hà là một nguyên liệu bổ sung thơm ngon và lành mạnh cho nhiều loại đồ ăn và đồ uống. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chứng minh lợi ích sức khỏe của nó được thể hiện chính qua việc sử dụng bạc hà dạng viên, bôi lên da hoặc hít bằng liệu pháp mùi hương.
Lợi ích sức khỏe của bạc hà bao gồm từ việc cải thiện chức năng não và các triệu chứng tiêu hóa đến giảm đau khi cho con bú, các triệu chứng cảm lạnh và thậm chí cả hôi miệng.